Van zwarte pieten wordt geen patiënt beter
Elke euro kun je maar één keer uitgeven. Het is een waarheid als een koe en de supersimpele theoretische basis voor verdringing. Helaas. Zo simpel als de theorie, zo complex is verdringing in de praktijk. Het vorige week gepubliceerde onderzoek “Verdringingseffecten in het Nederlandse Zorgstelsel”, dat het Radboudmc in opdracht van het Zorginstituut Nederland (ZIN) uitvoerde, maakt die complexiteit zichtbaar. Het onderzoek vond geen causaal verband tussen de komst van nieuwe medische technologie en het verdwijnen van andere zorg. Die conclusie belet het Zorginstituut helaas niet het rapport aan te grijpen om zijn kruistocht tegen dure geneesmiddelen te legitimeren.
Het zijn verwarrende tijden. In de oplegnotitie trekt het Zorginstituut op basis van het rapport een misplaatste conclusie: “Nieuwe dure zorg verdringt in het ziekenhuis vooral zorg op het gebied van infectieziekten, ziekten van het zenuwstelsel waaronder Parkinson en Alzheimer, en oog- en oorziekten.” Het begeleidende persbericht kopt: “Verdringing van zorg komt aantoonbaar voor.” Het Zorginstituut Magazine vertelt een ander verhaal: “In een recent onderzoek van het Radboudmc is geen direct causaal verband gevonden tussen de komst van dure nieuwe therapieën en het verdwijnen van andere zorg.” De oplegnotitie blijkt inmiddels uit het rapport verwijderd.
Het onderzoek van het Radboudmc schetst een genuanceerd beeld van een zeer complexe realiteit, die we uit alle macht met cijfers en formules proberen te bezweren. De interviews tonen tal van gevolgen van budgettaire druk op ziekenhuizen. Zowel positief, bijvoorbeeld efficiencyverbetering, als negatief, denk aan de toenemende werkdruk op het ziekenhuispersoneel. Ze leggen ook de imperfecties en willekeur van het systeem aan de dag: voor het leeuwendeel van de medische interventies speelt kosteneffectiviteit geen enkele rol. Omdat die te moeilijk te becijferen valt.
Natuurlijk moeten we heel goed nadenken hoe we onze euro’s het beste kunnen besteden. Kosteneffectiviteit speelt daarbij een rol – voor alle verzekerde zorg welteverstaan. Maar wanneer we alleen aan het rekenen slaan bij geneesmiddelen en dan ook nog eens doen alsof de uitkomst na een complexe berekening vol subjectieve aannames een wet van Meden en Perzen is, dan meten we met twee maten. We snappen dat de rol die het Zorginstituut speelt, als waakhond van het verzekerde pakket, een lastige is. De zwarte piet, zoals een betrokken ZIN-medewerker het formuleert. Geloof ons, HollandBIO weet hoe het is om de zwarte piet te krijgen.
Het Zorginstituut gaat zijn boekje echter steeds verder te buiten om die zwarte piet kwijt te spelen. Na het in de media wegzetten van geneesmiddelenontwikkelaars als misdadige chanteurs en het achteloos terzijde schuiven van onze argumenten als fake news, voegt het Zorginstituut nu politieke framing en selectief winkelen uit onderzoeksconclusies aan zijn wapenfeiten toe. En dat is een gerenommeerd en onafhankelijk overheidsinstituut onwaardig.
Het moet anders. Laten we onze tijd besteden aan het realiseren van oplossingen die zoden aan de dijk zetten. Voor patiënten. Op basis van feiten, met respect voor de weerbarstigheid en complexiteit van de werkelijkheid. Om de ongekende nieuwe medische mogelijkheden te verzilveren. De pijplijn van onze achterban zit vol met innovaties die niet in de huidige beoordelingskaders passen. Het is de voorhoede op weg naar personalised medicine: medicijnen en therapieën voor zeldzame ziektes, nieuwe diagnostische tools die voorspellen of een behandeling aan zal slaan, en slimme techniek om gezondheidswinst in real-life te monitoren. Het huidige systeem zit muurvast. Alle betrokkenen, van overheid tot bedrijf en van verzekeraar tot patiënt, staan te springen om oplossingen waarbij gezondheidswinst, innovatie en betaalbaarheid hand in hand gaan. We noemen er enkele in ons programma Sneller, Beter. Als het aan HollandBIO ligt, berichten we onze lezers binnenkort over een constructief gesprek met het Zorginstituut. Want van zwarte pieten wordt geen patiënt beter.
Bronnen:
