The rise of the xenobots

Het klinkt als de titel van een middelmatige scifi-film, maar xenobots staan een stuk dichter bij de werkelijkheid dan gedacht. Amerikaanse onderzoekers hebben onlangs een nieuwe vorm van leven gecreëerd. Xenobots zijn kleine klompjes kikkercellen die kunnen wandelen, ronddraaien en kleine objecten kunnen meeslepen. Toekomstige toepassingen zijn het opsporen van radioactieve stoffen, het verzamelen van microplastics in de oceaan verzamelen of het schoonmaken van aangekoekte aderen. HollandBIO kan niet wachten op het vervolg!

De onderzoekers brengen de xenobots tot stand met hulp van algoritmes waaruit een supercomputer een groot aantal willekeurige ontwerpen genereert. Daarna simuleert de computer het ontwerp om te kijken welke ontwerpen het beste werken voor een bepaald doel, zoals wandelen. De ontwerpen die niet werken, worden weggegooid. Met de goed werkende ontwerpen gaat de computer variëren om te kijken waar verdere verbeteringen mogelijk zijn. De uiteindelijke ontwerpen zet een microchirurg vervolgens met hulp van de hart- en spiercellen van een kikkersoort – Xenopus laevis, vandaar de naam ‘xenobot’ – om in een levend organisme. Biologisch gezien leven ze niet: de levende robotjes kunnen zich niet reproduceren. Na een paar dagen of weken gaan ze vanzelf dood.

De xenobots waren in een waterige omgeving zoals voorspeld door de computer in staat tot coherente bewegingen. En dat was te danken aan hun ontwerp, want als de onderzoekers ze omdraaiden waren ze zo hulpeloos als een kever die je op zijn rug legt. Met de interne energievoorziening die embryonale cellen van nature hebben, hielden de nieuwe wezens het een paar dagen uit. Ze bleken tegen een stootje te kunnen en in staat te zijn om stofdeeltjes bij elkaar te vegen, ook in samenwerking. Praktische toepassingen liggen echter nog ver weg. Op dit moment is het voor de wetenschap vooral fascinerend dat je uit honderd procent kikkermateriaal levensvormen kunt maken die in niets op een kikker lijken en zich heel anders gedragen.

Lees in dit Trouw-artikel meer over de ontwikkeling van de xenobots en hier over de ethische afwegingen en de discussies die daar op termijn over moeten plaatsvinden.