Rapport AIV pleit voor slimme industriepolitiek
De Nederlandse overheid moet kiezen voor slimme industriepolitiek, zo stelt de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) – het adviescollege voor regering en parlement op het gebied van buitenlands beleid – in een recent advies. In het licht van de oorlog in Oekraïne, de pandemie en de klimaatcrisis is herbezinning nodig. De AIV formuleert tien aanbevelingen die ertoe bijdragen dat Nederland durft te kiezen en daarmee zijn strategische kwetsbaarheid vermindert, investeert in nieuwe (sleutel)technologie en zijn welvaart en werkgelegenheid behoudt. HollandBIO voegt daar graag nog aan toe: kies voor biotech!
Van horizontaal naar verticaal industriebeleid
Het Europese industriebeleid verandert van aard. Het is niet langer alleen ‘horizontaal’, oftewel generiek en voorwaardenscheppend, maar krijgt in toenemende mate een ‘verticaal’ karakter, waarbij overheden ingrijpen met stimulansen en investeringen voor specifieke bedrijfstakken of ecosystemen. Deze omslag is blijvend.
De veranderende internationale context en andere ingrijpende uitdagingen leiden tot grote risico’s: het verlies van toegang tot grondstoffen, technologie of afzetmarkten; overnames van Europese bedrijven door niet-Europese rivalen in strategische sectoren; onoverbrugbare achterstand op technologieën van de toekomst met als gevolg een ernstige belemmering van transities op bijvoorbeeld verduurzaming en het klimaat; het onvermogen om weerstand te bieden aan geopolitieke druk op industriepolitiek terrein vanuit China of de VS. Dit betekent volgens de AIV dat een verandering nodig is in de Nederlandse industriepolitiek, we moeten het slimmer aan gaan pakken. Van voorwaardenscheppend, naar keuzes maken.
Tien aanbevelingen voor ‘slimme’ Nederlandse industriepolitiek
In het coalitieakkoord staat dat het kabinet meer vorm wil geven aan ‘slimme industriepolitiek’, zowel nationaal als Europees. De AIV heeft vanuit dat perspectief en de veranderende internationale context tien aanbevelingen geformuleerd voor het kabinet om tot deze meer proactieve en zelfbewuste houding te komen. Met name aanbeveling drie en acht vinden wij belangrijk.
In aanbeveling drie stelt de AIV voor dat Nederland zich hard maakt voor een Europees afwegingskader dat uiteenlopende belangen inzichtelijk maakt als uitgangspunt voor het al dan niet maken van keuzes voor ingrijpen in bepaalde sectoren. Dit zorgt voor betere besluitvorming en maakt tegelijk duidelijk dat het kabinet de industriepolitieke wending niet langer beziet vanuit een terughoudend ‘Nee, mits’, maar vanuit een constructief ‘Ja, tenzij’.
Bij aanbeveling acht zet de AIV uiteen dat Nederland recente voorstellen voor ‘defensief’ nieuw handels- en industriebeleid ondersteunt of actief mee vormgeeft, maar dat het in EU-verband vooralsnog terughoudend blijft met de ondersteuning van specifieke ecosystemen. De AIV vindt dat van Nederland als vijfde EU-economie en een sterke positie in diverse strategische sectoren, meer verwacht mag worden. Die inspanning dient de strategische weerbaarheid van de Europese Unie als geheel en van welvaart en werkgelegenheid in Nederland zelf. Kortom, Nederland: durf te kiezen!
Kiezen voor biotech als strategische sector
HollandBIO ziet het AIV-advies als een aansporing aan het adres van de Nederlandse overheid om keuzes te maken voor strategisch belangrijke sectoren en (sleutel)technologieën. Biotechnologie en het Nederlandse biotech ecosysteem voldoen bij uitstek aan die criteria: Nederland heeft een sterke en groeiende biofarmaceutische sector, is wereldwijd toonaangevend op zaadveredeling en kent diverse koplopers die werken aan het verduurzamen en klimaatneutraal maken van de landbouw en chemie. Ook de AIV ziet deze mogelijkheden en sterktes op biotechnologie en schetst daarbij ook een belangrijke uitdaging, namelijk het toekomstbestendig maken van het regelgevende Europese kader voor moderne technieken als CRISPR-Cas.
De Nederlandse regering hoeft daarnaast niet lang te zoeken naar mogelijke acties in Nederland en daarbuiten voor het direct versterken van biotech als strategische sector. In het Toekomstpact Biotechnologie van VNO-NCW staan immers als vier actielijnen die duidelijk maken hoe we de biotech sector in Nederland verder kunnen versterken:
- Meer investeren in onderzoek;
- Biotechnologie als speerpunt van het investeringsklimaat;
- Betere financiële ondersteuning van start-ups en scale-ups;
- En het moderniseren van wet- en regelgeving voor moderne biotechnologie, biotechnologische innovaties en ontwikkelingen.
Kiezen voor ‘slimme industriepolitiek’ in Nederland is kiezen voor biotech!
