De haalbare termijn voor een realistische transitie naar proefdiervrije innovatie 

Een verdere verschuiving van overheidsbudget voor dierproeven naar proefdiervrije alternatieven is op handen, nu de Eerste Kamer de aangepaste OCW-begroting heeft aangenomen. Een bijzondere aanloop, zag hollandbio, temeer de minister eerder nog aangaf de exploitatiesubsidie aan het BPRC te willen verlengen én daarbij al expliciet oog had voor een sterkere inzet op proefdiervrije modellen. 

Iedereen wil liever gister dan vandaag proefdiervrije alternatieven 

Net als de Kamermeerderheid gaat velen de Transitie Proefdiervrije Innovaties niet snel genoeg, zoveel is duidelijk. Heel Nederland is zo ongeveer verenigd in de wens om dierproeven algeheel te vervangen. Er wordt echter stevig gestreden om de termijn waarop dat gebeurt. Kort voor de verkiezingen bleek een begrotingswijziging een hoogoplopende splijtzwam. 

Hoofdpijndossier voor nieuw kabinet 

Naar aanleiding van bovengenoemd rapport en met eerdere rugdekking vanuit de Kamer op zak besloot Partij voor de Dieren-Kamerlid Kostić via een veelbesproken amendement op de OCW-begroting het overheidsbudget voor apenproeven bij het BPRC in vijf jaar om te buigen ten faveure van proefdiervrije alternatieven. En met succes, zo bleek nadat OCW-minister Moes na het commissiedebat te kennen moest geven dat hij Kostić’ aangenomen amendement onverkort zal uitvoeren. Evenwel benadrukte het demissionaire kabinet dat het vooralsnog nodig is om het BPRC als openbare onderzoeksinstelling te behouden – de tegenstrijdigheid in het amendement waar het kabinet op wees is namelijk allerminst van tafel. En daarmee is er een taai hoofdpijndossier beland op het bordje van het nieuw te vormen kabinet. 

Spannende stemming in de Eerste Kamer 

Ontwikkelingen als deze laten zien hoeveel spanning er op het dierproefdossier zit. Want waar een collectief aan wetenschappers in reactie op het amendement eerder nog met een brandbrief de noodzaak van proeven met non-humane-primaten (NHP) benadrukte, zorgde dit hooguit voor de toezegging dat de minister opties onderzoekt om het risico te vermijden dat lopende onderzoeksprojecten voortijdig stilvallen. Na een paginagrote advertentie, gesponsord door Stichting Proefdiervrij en PETA, waarin een ander collectief aan wetenschappers opriepen tot meer geld voor mensgericht biomedisch onderzoek besloot de Eerste Kamer de geamendeerde OCW-begroting toch niet in z’n geheel weg te stemmen.  

In 2026 meer duidelijkheid over noodzaak NHP-onderzoek 

Toch behoeft de schijnbare tegenstelling die de advertentie wekt nuancering. Geen enkele onderzoeker voert namelijk voor zijn lol dierproeven uit, maar we kunnen zoals het kabinet terecht opmerkt vooralsnog niet zonder. We werken allemaal, ook bij hollandbio, maar wat graag aan de komst en inzet van steeds meer en betere alternatieven. Alleen wil dat nog niet zeggen dat de volledige vervanging van dierproeven over vijf jaar, waar de Tweede Kamer voor heeft getekend, per se een haalbare termijn is. En juist daarom pleit hollandbio als partner van de Transitie Proefdiervrije Innovaties voor realistische stappen, stappen die we niet alleen willen maar ook kúnnen zetten. Daarvoor gaan we ook weer in gesprek bij de nieuwe Kamer en het volgende kabinet, dat nu dus nog eens goed kijkt naar de noodzaak van het NHP-onderzoek. Daarover volgend jaar meer duidelijkheid.