CPB: investeer als overheid in startende en doorgroeiende bedrijven en bedrijven met grote maatschappelijke baten

Overheden kunnen het beste private projecten met grote maatschappelijke baten en jonge of kleine bedrijven financieren, zo luidt de belangrijkste aanbeveling van het Centraal Planbureau (CPB) in een recent advies aan de overheid. Hollandbio kan eigenlijk geen betere doelgroep bedenken dan de toonaangevende biotechnologiebedrijven die ons land rijk is, omdat zij bij uitstek grote maatschappelijke baten leveren in de vorm van nieuwe geneesmiddelen, betere gewassen en milieuvriendelijke materialen en voor het overgrote deel bestaan uit start-, scale-ups en MKB’ers. Wij kunnen dan ook niet wachten totdat de overheden deze en andere aanbevelingen van het CPB ter harte neemt in aankomende evaluaties van financieringsinstrumenten en in nieuw beleid.

Het rapport van het CPB biedt handvatten voor het doeltreffend inzetten en ontwerpen van publieke projectfinanciering. Denk daarbij aan directe subsidies, publiek durfkapitaal, overheidsleningen en kredietgaranties en voorbeelden zoals het Nationaal Groeifonds en Invest-NL. Volgens het CPB komt uit de wetenschappelijke literatuur naar voren dat publieke projectfinanciering zich voornamelijk moet richten op projecten met grote positieve externe effecten en maatschappelijke baten. Daarnaast kan publieke projectfinanciering ook nuttig voor jonge en kleine bedrijven die lastig aan financiering kunnen komen, terwijl het project dat zij willen opstarten wel rendabel kan zijn.

Een andere aanbeveling die het CPB doet als het gaat om onderinvestering, is dat verschillende vormen van financieringstekorten bij bedrijven vragen om verschillende instrumenten. Zo kunnen directe subsidies innovatie bevorderen en de kans op vervolgfinanciering vanuit de private sector vergroten, terwijl overheidsleningen en kredietgaranties jonge bedrijven kunnen helpen een periode met weinig of geen bedrijfsresultaten te overbruggen. Verder lijkt het CPB het logisch om voor publieke financiering van private projecten met grote maatschappelijke baten een lager rendement dan de markt te eisen. Een deel van het rendement voor de overheid zijn namelijk juist die maatschappelijke baten van het project.

Hollandbio leest in het rapport en de aanbevelingen van het CPB veel aanknopingspunten terug voor overheden die kunnen helpen om biotechnologiebedrijven, die hoofdzakelijk uit jonge en kleine bedrijven bestaan en grote maatschappelijke baten willen bewerkstelligen met hun innovaties, een stap verder te helpen. Dat is nodig ook, want biotech ondernemers lopen bij uitstek aan tegen een valley of death in het Nederlandse en Europese financieringslandschap waardoor zij vertraging oplopen of zelfs stranden. Een slimmere en betere inzet van publieke financieringsinstrumenten kan Nederlandse biotech koplopers de hoognodige steun in de rug geven voor snelle doorgroei en het naar de maatschappij brengen van nieuwe geneesmiddelen, betere gewassen en milieuvriendelijk voedsel en materialen.