Hollandbio leverde vorige week haar input via een feedbackronde van de Europese Commissie op haar voorstel rond de toepassing van nieuwe genomische technieken (NGT’s) in planten. Al hadden we liever een complete paradigmaverschuiving gezien, dit NGT-voorstel heeft de potentie om de felbegeerde NGT-toepassingen daadwerkelijk op de Europese markt te krijgen en zo bij te dragen aan Europese doelen op het gebied van duurzaamheid, innovatie en economie. Wel roept het voorstel op enkele punten onduidelijkheid en zorgen op.

Biotech maakt het leven beter. Om de kansen van de mondiale biorevolutie voor gezondheid, duurzaamheid en economie te verzilveren, is een paradigmaverschuiving nodig. In plaats van de huidige gedateerde wet- en regelgeving voor genetische modificatie aan te passen, verkiest hollandbio een nieuwe start met een schone lei. We moeten een einde maken aan de stigmatisering van genetisch gemodificeerde organismen (ggo’s) en ons concentreren op de vraag of een organisme of product veilig is voor het beoogde gebruik. Hollandbio pleit voor wetgeving die veiligheid borgt zonder te discrimineren op grond van technologie. Wij pleiten voor een wetgeving die stimulerend werkt op de ontwikkeling en inzet van alle innovaties die bijdragen aan de Europese doelen op het vlak van gezondheid, duurzame voedselproductie en circulaire economie.

Dat gezegd hebbende, is hollandbio blij met het voorstel rond de toepassing van nieuwe genomische technieken (NGT’s) van de Europese Commissie. Dit voorstel heeft het potentieel om gewenste NGT-toepassingen in planten in Europa te ontwikkelen en te telen en zo bij te dragen aan Europese doelen op het gebied van duurzaamheid, innovatie en economie. Wel roept het voorstel op enkele punten onduidelijkheid en zorgen op die wij terug hebben gegeven richting de Europese Commissie via een recente feedbackronde. Onze zorgen omvatten de haalbaarheid van Categorie 1 en Categorie 2, evenals de interpretatie van Annex I, met name rondom het aantal toegestane modificaties voor polyploïde gewassen, de definitie van het uitgangsmateriaal en de impact van off-target mutaties op de categorisering van gewassen. Bovendien reflecteren we op het voorgestelde verificatieprocedure, de positie van de biologische sector, co-existentiemaatregelen en inconsistenties in de detectievereisten.

Gezien de beperkte reikwijdte van het huidige voorstel, dat tot doel heeft de wetgeving te moderniseren voor een beperkt aantal technieken in planten, dringen we er bij de Europese Commissie op aan om in de nabije toekomst een meer algehele modernisering van de ggo-richtlijn te starten. Ook biotech toepassingen in micro-organismen en celkweek, zoals biobased materialen, cellulaire landbouw en medische toepassingen, lopen tegen de niet-passende en gedateerde huidige Europese ggo-regelgeving aan. Daarom pleiten wij om naast dit voorstel ook spoedig over te gaan tot modernisering van de ggo-regelgeving voor deze toepassingen. Wij stellen voor om in de overwegingen van het huidige wetsvoorstel op te nemen dat er op korte termijn ook een voorstel komt voor micro-organismen en celkweek.

Hollandbio ging opgetogen het weekend in na lezing van de kabinetsreactie op het voorstel van de Europese Commissie voor regulering van nieuwe genomische technieken (NGT). Het kabinet is positief gestemd over het voorstel, dat de toepassing van NGTs in planten toegankelijk moet maken voor de Nederlandse en Europese zaadveredelingssector. Het zogenaamde BNC-fiche vormt de voorgenomen inzet van de Nederlandse overheid in Europees verband. Met die inzet zit het wel snor, concludeert hollandbio.

Na de ministerraad afgelopen vrijdag stuurde het kabinet zijn reactie op het EU-voorstel voor Nieuwe Genomische Technieken naar de Tweede Kamer. Met het fiche geeft het kabinet haar appreciatie van het op 5 juli gepubliceerde voorstel van de Europese Commissie (EC) voor regulering van nieuwe genomische technieken, zoals bijvoorbeeld CRISPR-Cas9 in planten. Het fiche bepaalt de inzet van Nederland in de modernisering van de Europese regelgeving voor genetisch gemodificeerde organismen, een onderwerp dat hollandbio uiteraard na aan het hart ligt. 

Twee categorieën voor NGT-planten 

In haar voorstel onderscheidt de Commissie twee categorieën NGT-planten. Categorie 1 betreft NGT-planten die die vergelijkbaar zijn met planten die veredeld zijn met conventionele veredeling of verkregen zijn door natuurlijke variatie. Voor deze categorie geldt straks een notificatieplicht, waarna geverifieerde categorie 1-planten worden opgenomen in een publieke database. Ook de zaden worden gelabeld zodat de keuzevrijheid voor boeren blijft om wel of niet van deze zaden gebruik te maken. Omdat deze planten biologisch niet te onderscheiden zijn van conventioneel of natuurlijk verkregen planten en het wetenschappelijke bewijs dat ze net zo veilig zijn overweldigend is, zijn deze planten vrijgesteld van zowel de EFSA-beoordelingsprocedure als de politieke toelatingsprocedure in de EU.  

Onder categorie 2 vallen NGT-planten waarvan de kans klein is dat deze ook in de natuur of met conventionele veredeling tot stand zouden kunnen komen. Deze categorie blijft onderhevig aan een EFSA-veiligheidsbeoordeling, maar krijgt wel een meer proportionele toelatingsprocedure in vergelijking met klassieke ggo-toepassingen.  

Stap in de goede richting 

Hoewel hollandbio nóg liever een complete paradigmashift in het voorstel van de Europese Commissie had gezien, waarmee het doemdenken over ggo’s en het discrimineren van producten op basis van technologie eindelijk zou stoppen, is het voorstel een stap in de goede richting – en van de beleidsopties ter tafel bovendien het hoogst haalbare. 

Ook het kabinet reageert positief op de komst van het EU-voorstel, waarmee de Europese Commissie tracht de slepende politieke impasse rondom het benutten van wetenschappelijke vooruitgang in de plantenveredeling te doorbreken. Wel signaleert het kabinet een aantal aandachtspunten, waar Nederland tijdens het raadstraject aandacht voor wil vragen. Zo vindt de regering de gelijkswaardigheidscriteria, op basis waarvan de scheiding tussen de twee categorieën wordt gemaakt, nog onvoldoende helder en proportioneel. Ook zijn de gevolgen voor de biologische sector op basis van het voorstel nog onvoldoende concreet. Tot slot geeft het kabinet aan de door de EC aangekondigde studie over intellectueel eigendom op dit domein van belang te vinden en daarom  sneller uitsluitsel wil krijgen dan 2026.  

Ondanks de demissionaire status van het kabinet is het onderwerp niet controversieel verklaard door de Tweede Kamercommissie LNV. Op woensdag 27 september zal het BNC-fiche op de agenda prijken van de procedurevergadering van de Commissie LNV en wordt er besloten of en wanneer het verder behandeld wordt. Natuurlijk houdt hollandbio dit nauwlettend in de gaten. 

Praat mee over het voorstel 

Wil jij meer weten over de inhoud van het NGT-voorstel, horen wat dit voor jouw bedrijf betekent, en vooral ook je mening geven? Meld je dan snel aan voor onze digitale Praat Mee-bijeenkomst op 3 oktober.